Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο

Το παρόν σύμφωνο αποτελεί τη βάση της μεταναστευτικής πολιτικής και της πολιτικής ασύλου, οι οποίες είναι κοινές για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τις χώρες της. Μέσα σε πνεύμα αμοιβαίας υπευθυνότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της ΕΕ και σύμπραξης με άλλες χώρες του κόσμου, δίνει νέα ώθηση στη διαρκή ανάπτυξη μιας κοινής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο, η οποία θα λαμβάνει υπόψη το συλλογικό συμφέρον της ΕΕ και τις ειδικές ανάγκες των χωρών της.

ΠΡΑΞΗ

Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο  της 24ης Σεπτεμβρίου 2008 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η διεθνής μετανάστευση μπορεί να συμβάλει στη συνολική οικονομική μεγέθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), καθώς και να εξασφαλίσει πόρους για τους μετανάστες και τις πατρίδες τους, και, συνεπώς, να συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία, επειδή πρόκειται για έναν παράγοντα ανθρώπινων και οικονομικών ανταλλαγών, για την επίτευξη των προσδοκιών τους. Ωστόσο, η οργάνωση της μετανάστευσης πρέπει να πραγματοποιείται με τέτοιο τρόπο, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η ικανότητα υποδοχής της Ευρώπης, από την άποψη της αγοράς εργασίας, της στέγασης και των υγειονομικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών υπηρεσιών, προστατεύοντας ταυτόχρονα τους μετανάστες από τον κίνδυνο να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης εγκληματικών δικτύων.

Για περισσότερο από είκοσι έτη, οι χώρες της ΕΕ επιδιώκουν να εναρμονίσουν τη μεταναστευτική πολιτική τους και την πολιτική ασύλου. Σημαντική πρόοδος έχει ήδη σημειωθεί σε αρκετά ζητήματα, ειδικότερα στα πλαίσια των προγραμμάτων του Τάμπερε και της Χάγης. Παρόλα αυτά, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη δημιουργία μιας πραγματικά κοινής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου η οποία θα λαμβάνει υπόψη το συλλογικό συμφέρον της ΕΕ, καθώς και τις επιμέρους ανάγκες των χωρών της ΕΕ. Κατά συνέπεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετέφρασε τις ακόλουθες δεσμεύσεις στο Πρόγραμμα της Στοκχόλμης.

Οργάνωση της νόμιμης μετανάστευσης

Η νόμιμη μετανάστευση θα πρέπει να οργανωθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι προτεραιότητες, οι ανάγκες και οι ικανότητες υποδοχής των χωρών της ΕΕ και να ενθαρρύνεται η ένταξη των μεταναστών. Γενικότερα, η ΕΕ πρέπει:

• να εφαρμόσει πολιτικές μετανάστευσης του εργατικού δυναμικού που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες της αγοράς εργασίας κάθε χώρας·
• να αυξήσει την ελκυστικότητα της ΕΕ για τους εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης και να λάβει νέα μέτρα για την περαιτέρω διευκόλυνση της υποδοχής και της κινητικότητας φοιτητών και ερευνητών·
• να μεριμνά, ώστε οι πολιτικές αυτές να μην επιδεινώνουν τη διαρροή εγκεφάλων, ενθαρρύνοντας την κυκλική μετανάστευση·
• να ρυθμίσει αποτελεσματικότερα την οικογενειακή μετανάστευση·
• να ενισχύσει περαιτέρω την αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τη μετανάστευση·
• να βελτιώσει την πληροφόρηση σχετικά με τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις της νόμιμης μετανάστευσης·
• να χαράξει φιλόδοξες πολιτικές για την προώθηση της αρμονικής ένταξης των μεταναστών·
• να προωθήσει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την υποδοχή και την ένταξη και όσον αφορά μέτρα της ΕΕ για τη στήριξη των εθνικών πολιτικών ένταξης.

Έλεγχος της λαθρομετανάστευσης

Για να εξασφαλίζεται η επιστροφή των παράνομων μεταναστών που διαμένουν σε μια χώρα της ΕΕ, στη χώρα καταγωγής τους ή σε χώρα διέλευσης, η ΕΕ θα πρέπει:

• να εφαρμόζει τη νομιμοποίηση μόνο κατά περίπτωση·
• να συνάπτει συμφωνίες επανεισδοχής, σε κοινοτικό ή διμερές επίπεδο, με τρίτες χώρες για τις οποίες κρίνεται απαραίτητο, και να αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των συμφωνιών επανεισδοχής της ΕΕ·
• να μεριμνά για την πρόληψη των κινδύνων παράνομης μετανάστευσης, στα πλαίσια των πολιτικών εισόδου, διαμονής, ελεύθερης κυκλοφορίας κ.λπ.·
• να αναπτύξει συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για την απομάκρυνση των παράνομων μεταναστών που διαμένουν σε χώρα της ΕΕ·
• να εντείνει τη συνεργασία με χώρες καταγωγής και διέλευσης ως μέρος της Παγκόσμιας Προσέγγισης της Μετανάστευσης προκειμένου να ελέγχει τη λαθρομετανάστευση και να παρέχει καλύτερη ενημέρωση στις απειλούμενες κοινότητες·
• να καλέσει τις χώρες της ΕΕ να δημιουργήσουν συστήματα παροχής κινήτρων για την υποβοηθούμενη εκούσια επιστροφή·
• να λάβει αυστηρά μέτρα με την επιβολή αποτρεπτικών και αναλογικών ποινών εναντίον εκείνων που εκμεταλλεύονται παράνομους αλλοδαπούς που διαμένουν σε χώρα της ΕΕ·
• να θέσει σε πλήρη ισχύ την εφαρμογή εντός της Ένωσης απόφασης απέλασης που λαμβάνεται από οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ.

Βελτίωση των συνοριακών ελέγχων

Για τη διασφάλιση του αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, η ΕΕ θα πρέπει συνολικά:

• να κινητοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για τον αποτελεσματικό έλεγχο όλων των εξωτερικών συνόρων·
• να γενικεύσει τη χορήγηση βιομετρικών θεωρήσεων, από την 1η Ιανουαρίου 2012, και να ενισχύσει άμεσα τη συνεργασία μεταξύ των προξενικών αρχών των χωρών της ΕΕ μελών, με στόχο να συσταθούν κοινές προξενικές υπηρεσίες όσον αφορά τις θεωρήσεις·
• να παρέχει τους απαραίτητους πόρους στον Frontex για την επιτέλεση των καθηκόντων του·
• να λαμβάνει πλήρως υπόψη, υπό το πνεύμα της αλληλεγγύης, εκείνες τις χώρες της ΕΕ που δέχονται δυσανάλογες ροές μεταναστών·
• να χρησιμοποιεί σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, ώστε να επιτρέπει την αποτελεσματική ολοκληρωμένη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ·
• να ενισχύσει τη συνεργασία με χώρες καταγωγής και διέλευσης στο πλαίσιο του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων και να της καταπολέμησης της λαθρομετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένου μέσω αυξημένης ενίσχυσης της κατάρτισης και του εξοπλισμού των μεταναστευτικών αρχών τους·
• να αναπτύξει περαιτέρω τη διαδικασία αξιολόγησης Σένγκεν.

Συγκρότηση της Ευρώπης ως χώρου ασύλου

Παρότι οι χώρες της ΕΕ έχουν σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των κοινών ελάχιστων προτύπων για το άσυλο, ορισμένες διαφορές εξακολουθούν να υπάρχουν. Κατά συνέπεια, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες προκειμένου να επιτευχθεί πλήρως ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου. Γενικότερα, η ΕΕ πρέπει:

• να συγκροτήσει την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο·
• να υποβάλει προτάσεις για την υιοθέτηση μιας ενιαίας διαδικασίας ασύλου και ενός ομοιόμορφου καθεστώτος για τους πρόσφυγες και τους δικαιούχους επικουρικής προστασίας·
• να καθιερώσει διαδικασίες σε περίπτωση κρίσης σε χώρα της ΕΕ που αντιμετωπίζει μαζικό κύμα αιτούντων άσυλο, και να προωθήσει την ανακατανομή των δικαιούχων διεθνούς προστασίας για να βοηθηθούν οι χώρες της ΕΕ που αντιμετωπίζουν δυσανάλογες πιέσεις στα συστήματα ασύλου που εφαρμόζουν λόγω της γεωγραφικής ή δημογραφικής τους κατάστασης·
• να ενισχύσει τη συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες για την καλύτερη προστασία των αιτούντων άσυλο εκτός της ΕΕ·
• να εκπαιδεύσει το προσωπικό ελέγχου των εξωτερικών συνόρων όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σχετικά με τη διεθνή προστασία.

Συνεργασία με χώρες καταγωγής και διέλευσης

Πρέπει να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη εταιρική σχέση με τρίτες χώρες καταγωγής και διέλευσης, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συνέργεια μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ θα πρέπει:

• να συνάπτει συμφωνίες, σε κοινοτικό ή διμερές επίπεδο, με χώρες καταγωγής και διέλευσης οι οποίες περιλαμβάνουν πτυχές σχετικά με τη νόμιμη και την παράνομη μετανάστευση, την επανεισδοχή και την ανάπτυξη αυτών των χωρών·
• να ενθαρρύνει τις χώρες της ΕΕ να παρέχουν στους υπηκόους των χωρών εταίρων της ανατολικής και νότιας Ευρώπης ευκαιρίες νόμιμης μετανάστευσης, ειδικότερα με τη μορφή προσωρινής/κυκλικής μετανάστευσης, προκειμένου να αποτρέπεται η διαρροή εγκεφάλων·
• να δρομολογήσει πολιτικές συνεργασίας με χώρες καταγωγής και διέλευσης, προκειμένου να καταπολεμηθεί ή να αποτραπεί η λαθρομετανάστευση, ειδικότερα με την ανάπτυξη των ικανοτήτων·
• να ολοκληρώσει αποτελεσματικότερα τις μεταναστευτικές και τις αναπτυξιακές πολιτικές·
• να προωθήσει τις δράσεις συνανάπτυξης, όπως τη θέσπιση ειδικών χρηματοοικονομικών μέσων για τη μεταφορά με τους πλέον συμφέροντες όρους των αποταμιεύσεων·
• να υλοποιήσει με αποφασιστικότητα δράσεις οι οποίες αποφασίζονται με περιφέρειες εταίρους, συμπεριλαμβανομένων της Αφρικής, της Ανατολικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Λατινικής Ευρώπης, της Καραϊβικής και της Ασίας·
• να επισπεύσει την ανάπτυξη των βασικών εργαλείων της Παγκόσμιας Προσέγγισης της Μετανάστευσης·
• να διασφαλίσει τη συνοχή της υλοποίησης όλων των σχετικών δράσεων με την πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας και άλλες συναφείς πολιτικές της ΕΕ.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έκθεση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της 6ης Μαΐου 2010 – Πρώτη ετήσια έκθεση για τη μετανάστευση και το άσυλο (2009) [COM(2010) 214 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Commission staff working paper of 6 May 2010 – First Annual Report on Immigration and Asylum (2009) accompanying the Report from the Commission to the European Parliament and the Council – First Annual Report on Immigration and Asylum (2009) [SEC(2010) 535 final – Not published in the Official Journal] (Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2010 – Πρώτη ετήσια έκθεση για τη μετανάστευση και το άσυλο (2009), η οποία συνοδεύει την έκθεση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο – Πρώτη ετήσια έκθεση για τη μετανάστευση και το άσυλο (2009) [SEC(2010) 535 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]).

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 10ης Ιουνίου 2009 – Μέθοδος παρακολούθησης για τον έλεγχο της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο [COM(2009) 266 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 24.08.2010